ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ

Ενώ η διεθνής προσοχή εστιάζεται στην Κοινοτική Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ασία, και στις εσωτερικές περιπέτειες του Αμερικανού προέδρου, βορείως των συνόρων μας ακούγονται γεωπολιτικοί τριγμοί που θα ήταν ασύνετο να αγνοήσουμε.

Πρόκειται κατ’ ουσίαν για διεργασίες θέτουσες υπό δοκιμασία τη βαλκανική εδαφική τάξη όπως προέκυψε από τους «πολέμους της Γιουγκοσλαβίας» της τελευταίας δεκαετίας του εικοστού αιώνα. Με τις νέες ανεξάρτητες κρατικές οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, του Κοσόβου, και της ΠΓΔΜ να απειλούνται με αποσταθεροποίηση από εσωτερικές, εθνοτικές κυρίως – και στη βοσνιακή περίπτωση και θρησκευτικές – αντιπαραθέσεις. Και συνακόλουθα, με τον τέως γιουγκοσλαβικό χώρο να τείνει να αποβεί άπαξ έτι πεδίο ανταγωνισμού, τόσο όμορων βαλκανικών  κρατών, όσο και των παραδοσιακά εμπλεκόμενων στην περιοχή μεγάλων δυνάμεων.

Και η μεν Μόσχα, προτάσσοντας τη σλαβική αλληλεγγύη και την Ορθοδοξία, επιχειρεί να επωφεληθεί της συγκυρίας για να ανακτήσει μέρος της παλαιότερης γεωπολιτικής επιρροής της – ειδικότερα στη Σερβία και στην ΠΓΔΜ·  και για να δυσχεράνει την ενσωμάτωση των Βαλκανίων στον Δυτικό κορμό, ευρωενωσιακό και νατοϊκό. Προς τούτο δε καλλιεργεί αντιδυτικές εθνικιστικές δυνάμεις, τόσο στο Βελιγράδι, όσο και στα Σκόπια. Ενώ οι Δυτικοί, από την πλευρά τους, επιδιώκουν την παγίωση του βαλκανικού εδαφικού στάτους κβο με κύριο σταθεροποιητικό μέσο την ενσωμάτωση των ταρασσόμενων τοπικών κρατών στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.

Ως σοβαρά ωστόσο εμπόδια στη Δυτική αυτή επιδίωξη παρεμβάλλονται η «διευρυντική κόπωση» στους κόλπους της ΕΕ, αλλά και η τριτοκοσμική υφή των υποψηφίων προς ένταξη – κρατών «αποτυχημένων» κατά την τρέχουσα αμερικανική ορολογία, τα οποία πολύ απέχουν από το να πληρούν τις ευρωπαϊκές ή και νατοϊκές κατά περίπτωση ενταξιακές προδιαγραφές. Τους αποσταθεροποιητικούς δε κινδύνους επιτείνουν οι υποβόσκοντες στον αλβανικό και βουλγαρικό χώρο αλυτρωτισμοί: το όραμα της συγκρότησης μιας «Μεγάλης Αλβανίας», με την προσάρτηση στο αλβανικό κράτος – σε μία πρώτη, τουλάχιστον, φάση  - των Αλβανών του Κοσόβου, της νότιας Σερβίας, και της ΠΓΔΜ· και η επικρατούσα στην Βουλγαρία πεποίθηση ότι οι Σλάβοι των Σκοπίων είναι εθνολογικώς Βούλγαροι – και ότι φυσικό επακόλουθο ενδεχόμενης διάλυσης της ΠΓΔΜ θα είναι η ένωσή τους με τη «μητέρα πατρίδα».

Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να γίνει αντιληπτό ότι η Αθήνα έχει κάθε λόγο να στηρίξει μια Δυτική πολιτική, η οποία - σε αντίθεση με πολλές από τις ενέργειες των μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών και της Ουάσιγκτον κατά την περίοδο της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας – συμβάλλει σημαντικά, και ενδεχομένως καθοριστικά, στη σταθεροποίηση της Βαλκανικής.

Πιο συγκεκριμένα: Τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα αντιτίθενται στην ανάδυση επί των συνόρων μας ισχυρότερων κρατικών μονάδων με αυξημένες γεωπολιτικές φιλοδοξίες, και εξυπηρετούνται από τη διατήρηση των υφιστάμενων μικρών, πολιτικοστρατιωτικά και οικονομικά ασθενών, και ανασφαλών γειτόνων μας - και ως εκ τούτου πιο ευεπηρέαστων από την Αθήνα. Υπό την αυτονόητη βέβαια προϋπόθεση της υιοθέτησης εκ μέρους μας κατάλληλης στρατηγικής. Με τον χειρισμό του Σκοπιανού να αποτελεί κλασικό παράδειγμα προς αποφυγήν. (Βλ. σχετικώς Το Σκοπιανό και η στρατηγική μας ένδεια στον παρόντα ιστότοπο.). Δεν πρέπει δε να μας διαφεύγει ότι η αναζωπύρωση των βαλκανικών αναθεωρητικών συγκρούσεων θα παρείχε γόνιμο έδαφος και για μια  ενεργότερη - και ασφαλώς όχι φιλική προς τη χώρα μας - ανάμειξη του τουρκικού παράγοντα.